Bilanço analizi nasıl yapılır? (Bilanço okumanın püf noktaları)

---

Ücretsiz bilanço okuma eğitim (video) setimiz ile bilançoları çok kolay şekilde anlayacak, bilançoyu okuyacak ve kendi temel analizini en iyi şekilde yapacaksınız.

 

Yazımızın sonunda “Bilanço analizi nasıl yapılır?” Sorusunu artık siz cevaplandıracaksınız. Borsaya yeni başlayan veya kendini temel analiz konusunda geliştirmek isteyen her yatırımcının öğrenmesi gereken konuların başında bilanço analizi gelir. Peki bilanço analizi nasıl yapılır? Bilanço okumanın püf noktaları nelerdir?

Bilanço okuma teknikleri ve bilanço analizi örneklerini içeren eğitim yazımıza başlayalım.

Not: Yazıyı detaylandırmadan önce bilanço hakkında bilmeniz gereken bütün bilgiler önce yazılı olarak sonra da videolu örnekleri ile anlatacağız. Bizim tavsiyemiz önce bilanço kalemlerini ve terimlerini okumanız. Devamında da “temel analiz ile bilanço okumak“ video eğitim serisini baştan sona izlemeniz çok faydalı olacaktır. (Temel analizin yanında teknik analiz öğrenmek isteyenler için de teknik analiz eğitim yazımızın linkini buraya bırakıyorum)

Bilanço nedir?

Bilanço, envanterde bulunan iktisadi kıymetlerin tasnifli bir şekilde ve karşılıklı olarak değerleri itibarıyla düzenlenmiş özetidir. Bilançoda iki tablo bulunur: aktifler tablosu ve pasifler tablosu. Aktif tablosunda mevcutlar ve alacaklar (ve varsa zarar) gösterilirken, pasif tablosunda borçlar yer alır.

Bir şirket finansal rapor bildirimi yaptığında ilk bakmamız gereken tablolar bilanço, gelir tablosu ve nakit akım tablosudur. Kümülatif (birikimli) kalemlerden oluştuğu için bilanço daha az değişkenlik gösteren bir tablodur ve fiyatlamalar üzerinde etkisi kısıtlıdır. Bilanço, şirketin finansal durumunu anlatır ve varlıklar ile bu varlıkların elde edilmesinde kullanılan kaynakları gösterir. Toplam varlıklar toplam kaynaklara eşittir.

Aslında bilanço analizi bir temel analiz konusu olsa da teknik analizdeki gibi geçmiş fiyat hareketleri izlenerek yapılmaktadır. Yedi ana başlıktan oluşan bu tablolardan bilançonun analizinin nasıl yapılacağına hazırsanız başlayalım.

 

1. Dönen / Cari Varlıklar
2. Duran / Cari olmayan Varlıklar
3. Kısa Vadeli Yabancı Yükümlülükler
4. Uzun Vadeli Yabancı Yükümlülükler
5. Özkaynaklar
6. Gelir Tablosu
7. Nakit Akım Tablosu

Varlıklar

Varlıklarımızı iki başlık altında inceliyoruz: dönen varlıklar ve duran varlıklar. Dönen varlıklar bir yıl içerisinde nakde dönüştürülebilen varlıklar olurken duran varlıklar daha uzun dönemli varlıklarımız oluyor. Toplam varlıkların artması şirketin büyüdüğünü işaret eden göstergelerden biridir. Varlık artışları şirkete pozitif katkı sağlaması beklenebilir.

Dönen / Cari Varlıklar

Nakit ve Nakit Benzerleri: Şirketin kasasında bulunan nakit ile vadeli ve vadesiz mevduatta değerlendirilen nakitlerin bulunduğu kalemdir. Nakit ve nakit benzerlerine ilişkin değişimler nakit akım tablosunda belirtilir. Temettü dağıtma döneminde nakitlerde düşüş görülmesi normaldir. Şirketler nakit pozisyonları dolayısıyla faiz geliri elde eder ve bu gelir tablosuna finansman geliri olarak kaydedilir.

Stoklar: Şirketin hammadde, yarı mamul ve ticari mallarının bulunduğu kalemdir. Stoklar bilançoya üretim maliyetleri ile kaydedilir. Üretim maliyetleri döviz olan ürünler için kur yükselişleri stokların nominal olarak yükselmesine sebep olabilir. Stoklardaki aşırı yükselişler ise satışların yavaşlaması olarak yorumlanır ve ekonomik durgunluk zamanında stoklarda şişme görülebilir.

Ticari Alacaklar: Şirketler, vadeli yaptıkları satışlardan kaynaklanan alacaklarını bu kaleme kaydeder. Ticari alacaklardaki aşırı artışlar şirketin tahsilat problemi yaşadığına işaret edebilir. Bu da şirketin nakit yaratmasını zorlaştırabilir.

Duran / Cari olmayan Varlıklar

Maddi Duran Varlıklar: Şirketin bina, arsa, cihaz, makine, tesis gibi varlıklarının sınıflandırıldığı kalemdir. Maddi duran varlıklar amortisman düzeltmeleri dolayısıyla düşüş eğilimindedir. Ancak yatırım yapan şirketlerin maddi duran varlıkları artış gösterir. Bu yüzden maddi duran varlıkların artışı şirket açısından olumlu olarak değerlendirilmelidir.

Kaynaklar

Kısa Vadeli Yükümlülükler (Borçlar)

**Kısa Vadeli Finansal Borçlar: **Şirketin kredi kuruluşları ve finansman araçlarıyla temin ettiği borçları gösteren kalemdir. Bu kalemde kaydedilen borçların faiz giderleri vardır ve bu giderler gelir tablosunun finansal giderler kısmına yazılır. Şirketlerin özellikle yüksek faiz ortamında kısa vadeli borçlarının artması finansman giderlerini yükseltir ve kârlılığın düşmesine sebep olur.

Ticari Borçlar: Şirketin ticari faaliyetleri sonunda oluşan borçlarını gösterir. Ticari borçlar finansal borçlar gibi finansman gideri oluşturmaz bu yüzden daha az risk oluşturur. Ticari borçlardaki artışların aşırılaşması şirketin borçlarını ödemede sıkıntı yaşaması olarak yorumlanabilir ancak ticari borç devir hızına bakmak daha doğru bir sonuç verecektir.

Uzun Vadeli Yükümlülükler (Borçlar)

Uzun Vadeli Finansal Borçlar: Şirketin bir yıldan daha uzun vadeli, kredi kuruluşları ve mali piyasadan aldığı borçları gösteren kalemdir. Bu borçlar da her finansal borç gibi faiz giderine sebep olur. Uzun vadeli finansal borçların faiz oranlarının düşük olmasına dikkat edilmelidir.

Özkaynaklar

Özkaynaklar şirketin varlıklarını fonlarken kullandığı iç kaynakların toplamıdır. Özkaynaklar aynı zamanda şirketin defter değeri olarak da bilinir. Özkaynaklar toplamındaki artış şirket için olumlu kabul edilir.

Ödenmiş Sermaye: Şirketin hisse senedi sayısı ödenmiş sermaye rakamına eşittir. Bedelli, bedelsiz ya da tahsisli sermaye artırımı yapıldığında ödenmiş sermaye ve hisse senedi sayısı değişikliğe uğrar. Hisse başı kâr hesaplanırken ödenmiş sermaye kalemi kullanılır.

Geçmiş Yıl Kârları: Şirketin geçmiş yıllarda elde ettiği ve temettü olarak dağıtmayıp şirkette tuttuğu kârların toplamını gösterir. Bu kalemde biriken kârlar uzun vadede temettü olarak dağıtılabilir ya da bedelsiz sermaye artırımı yoluyla ödenmiş sermayeye dahil edilir.

Net İşletme Sermayesi

Şirketin dönen varlıklarından kısa vadeli yükümlülüklerinin çıkartılmasıyla elde edilir. Yani 1 yıl içerisinde ödenecek borçlar çıkarıldığında şirketin elinde kalan likit varlıklar toplamıdır. Net işletme sermayesinin pozitif olması gerekir. Aksi halde şirketin işletme sermayesi eksikliği nedeniyle borçlanması gerekebilir bu da finansman giderine yol açar ve şirketin kârlılığına zarar verir.

Net Yabancı Para Pozisyonu

Şirketin varlıkları ve kaynaklarının içerisinde dövizden oluşan kalemler bulunmaktadır. Örneğin: şirketin bankadaki nakitleri döviz mevduatta değerlendiriliyor olabilir ya da finansal borçlarının bir kısmı döviz kredilerinden oluşabilir.

Şirketin bilançosundaki döviz varlıklar ile döviz kaynaklar arasındaki farka net yabancı para pozisyonu denir. Bu kaleme finansal raporun dipnotlarından erişilebilir. Dövizin yükseldiği dönemde net yabancı para pozisyonu pozitif olan şirketler kur dolayısıyla ek gelir elde ederken, dövizin düştüğü dönemlerde zarar ederler. Net yabancı para pozisyonunun etkisini hesaplayabilirsiniz.

Sıra geldi bu öğrendiklerimizi pekiştirmeye. Bütün ana başlıklar en ince detayına kadar video içeriğinde yer almaktadır. Video eğitim seti bittiğinde hocamızın da söylediği gibi; “bilanço analizinin kralını yapacaksınız”. (İyi çalışmalar)

 

İLGİNİZİ ÇEKEBİLECEK DİĞER YAZILAR

• Doğru hisse senedi nasıl seçilir?

• En basit şekilde hisse senedi değeri nasıl hesaplanır?

• En iyi ücretsiz borsa takip programları

 

TEMEL ANALİZ İLE BİLANÇO OKUMAK VE BİLANÇOLARI ANLAMAK

TEMEL ANALİZ İLE GELİR TABLOSU OKUMAK VE ANLAMAK

TEMEL ANALİZ İLE NAKİT AKIM TABLOSU OKUMAK VE ANLAMAK

 

TEK VİDEODA BİLANÇO EĞİTİMİ